Thị trường chứng khoán Việt Nam đang đến gần thời điểm quyết định trong lộ trình nâng hạng, mở ra cơ hội thu hút dòng vốn quốc tế quy mô lớn và dài hạn. Đây không chỉ là một bước tiến quan trọng trong việc tăng cường minh bạch và nâng cao năng lực thị trường tài chính, mà còn góp phần vào phát triển kinh tế bền vững.
Quá trình nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam đang được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) khẩn trương triển khai. Theo bà Phạm Thị Thùy Linh, Trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán, UBCKNN đã và đang rà soát, kiến nghị sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp lý để gỡ các nút thắt trong việc xem xét nâng hạng. Một trong những giải pháp quan trọng là hệ thống giao dịch không yêu cầu có đủ tiền ngay thời điểm đặt lệnh (NPF) đã được triển khai tại 10 công ty chứng khoán và 10 ngân hàng lưu ký. Hệ thống này đã đạt hơn 90.000 giao dịch với giá trị hơn 20.000 tỷ đồng. Tỷ trọng giá trị giao dịch theo cơ chế NPF chiếm khoảng 50% giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài.
Bà Linh cho biết, kỳ đánh giá tháng 9 của FTSE Russell là kỳ đánh giá chính thức. Nếu được đánh giá tốt, Việt Nam có thể được đưa vào danh sách các thị trường mới nổi thứ cấp. Về mặt pháp lý, Bộ Tài chính đã ban hành các giải pháp để đáp ứng đầy đủ 9 tiêu chí của tổ chức xếp hạng FTSE Russell.
Tuy nhiên, chuyên gia kinh tế Phạm Lưu Hưng, Kinh tế trưởng kiêm Giám đốc Trung tâm Phân tích và Tư vấn đầu tư SSI, lưu ý rằng quá trình nâng hạng không chỉ mở ra cơ hội mà còn tiềm ẩn những thách thức. Ông Hưng dẫn chứng trường hợp của Pakistan, UAE hay Hy Lạp, những quốc gia dù được nâng hạng nhưng không đạt được mức tăng trưởng như kỳ vọng. Ông Hưng cũng nhấn mạnh rằng, sau khi được nâng hạng, Việt Nam cần có thêm câu chuyện phát triển để tận dụng được cơ hội này. Trong 3 năm qua, khối ngoại đã bán ròng từ 4 đến 5 tỷ USD. Nếu Việt Nam tạo dựng được sức hấp dẫn của thị trường và câu chuyện tăng trưởng đủ mạnh, dòng vốn ngoại quay trở lại sẽ có quy mô lớn hơn rất nhiều.
Đồng tình với quan điểm trên, ông Nguyễn Sơn, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC), cho biết Việt Nam đang phấn đấu nâng hạng nhằm thu hút nhà đầu tư nước ngoài, nhưng điều quan trọng hơn là duy trì sự ổn định của thị trường. Việc nâng hạng rồi tụt hạng là chuyện bình thường. Trong thời gian tới, UBCKNN sẽ tập trung vào các giải pháp trọng tâm, bao gồm gỡ nút thắt về tỷ lệ sở hữu nước ngoài (room ngoại) và triển khai các sản phẩm mới như trái phiếu xanh, sản phẩm theo xu hướng ESG. Ủy ban cũng sẽ phối hợp với các bộ, ngành rà soát, giảm thiểu các ngành nghề kinh doanh có giới hạn sở hữu nước ngoài, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp chủ động tinh gọn ngành nghề đăng ký để mở rộng ‘room’ cho nhà đầu tư ngoại.
