Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng và sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường, việc chuyển đổi tư duy sản xuất nông nghiệp từ “có gì bán nấy” sang “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” đã trở thành một yêu cầu cấp thiết để định hướng lại nền nông nghiệp Việt Nam. Tư duy này không chỉ giúp nông dân nâng cao thu nhập mà còn góp phần tạo ra giá trị bền vững và khẳng định vị thế của nông sản Việt trên trường quốc tế.
Trước đây, nông nghiệp Việt Nam chủ yếu hoạt động theo phương thức sản xuất tự phát, dựa vào kinh nghiệm và tập quán truyền thống. Điều này đã dẫn đến tình trạng dư thừa sản lượng, giảm giá trị sản phẩm và khiến nông dân thường xuyên đối mặt với rủi ro về thu nhập. Để thay đổi tình trạng này, cần có sự chuyển đổi căn bản trong nhận thức và hành động của các bên liên quan. Việc nghiên cứu thị trường sâu rộng, xác định sản phẩm chủ lực và tiềm năng, cũng như sản xuất theo quy trình chuẩn hóa là những bước quan trọng.
Quá trình này đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ của nhiều yếu tố và các bên liên quan, bao gồm nâng cao năng lực nghiên cứu và dự báo thị trường, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ cao trong nông nghiệp, xây dựng chuỗi giá trị liên kết chặt chẽ giữa nông dân, doanh nghiệp và Nhà nước. Sự phối hợp này không chỉ giúp nông dân sản xuất theo nhu cầu thị trường mà còn giúp họ tiếp cận với các nguồn lực và thông tin cần thiết để nâng cao hiệu quả sản xuất.
Việc áp dụng hiệu quả tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” mang lại nhiều lợi ích to lớn cho nền nông nghiệp Việt Nam, bao gồm tăng giá trị và hiệu quả kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển nông nghiệp bền vững, cải thiện đời sống nông dân và xây dựng thương hiệu quốc gia. Khi nông dân sản xuất theo nhu cầu thị trường, họ có thể yên tâm về đầu ra của sản phẩm và có thu nhập ổn định, từ đó có thể đầu tư lại vào sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm.
Tuy nhiên, việc chuyển đổi sang tư duy này cũng đối mặt với không ít thách thức, bao gồm thay đổi tư duy và thói quen sản xuất của người nông dân, ứng dụng công nghệ cao đòi hỏi vốn đầu tư lớn, và biến đổi khí hậu. Để vượt qua những thách thức này, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ của Nhà nước, sự dẫn dắt của doanh nghiệp và sự chủ động của nông dân trong việc học hỏi, thay đổi tư duy và tham gia vào các mô hình sản xuất liên kết.
Tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” không chỉ là một khẩu hiệu mà là một chiến lược sống còn cho nông nghiệp Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Bằng cách đặt nhu cầu thị trường làm trọng tâm, ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng chuỗi giá trị và nâng cao năng lực cho người nông dân, Việt Nam có thể tạo ra một nền nông nghiệp hiện đại, hiệu quả và bền vững, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế chung của đất nước.
