Trường hợp gần đây của hai bố con ông P. ở Cao Bằng mắc bệnh phong đã thu hút sự quan tâm của cộng đồng. Căn bệnh này, mặc dù ít được chú ý trong thời gian gần đây, vẫn tồn tại và có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Anh V.A.D, sinh năm 2004, bắt đầu phát hiện một chấm nhỏ trên vùng thắt lưng của mình vài năm trước. Ban đầu, anh nghĩ rằng nó không đáng kể và không gây đau hay ngứa, nên không đi kiểm tra. Tuy nhiên, khi chấm nhỏ này dần lan ra và đổi màu, anh mới quyết định đến bệnh viện khám. Tại đây, anh được chẩn đoán bị viêm da tiếp xúc do tác động của chất liệu thắt lưng da. Sau khi uống và bôi thuốc trong nhiều ngày nhưng không đỡ, anh D. mới được chẩn đoán đúng là mắc bệnh phong.

Ông P., bố của anh D., cũng có những tổn thương tương tự trên vùng da của mình. Ba năm trước, ông có đám đổi màu sáng và cảm giác tê bì khi chạm vào khuỷu tay. Vùng tổn thương lan nhanh, tạo thành nhiều đốm đỏ loang lổ. Chân trái ông có nhiều vùng màu đỏ sậm, thâm tím. Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Hồng Sơn, Trưởng khoa Phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ và Phục hồi chức năng (Bệnh viện Da liễu Trung ương), đã xác nhận rằng phong là bệnh lây nhiễm, không phải di truyền.

Theo bác sĩ Sơn, trực khuẩn phong tồn tại trong cơ thể hai bệnh nhân trên có thể từ 1-3 năm nay, nhưng có trường hợp thời gian ủ bệnh kéo dài đến 20 năm. Bệnh viện Da liễu Trung ương đã miễn viện phí, tiền ăn và hỗ trợ quà động viên cho hai bố con anh D. trong quá trình điều trị.

Không chỉ ở vùng sâu, vùng xa khó khăn, bệnh phong cũng được phát hiện ở các vùng thành thị. Thạc sĩ, bác sĩ Lê Thị Mai, Trưởng phòng Chỉ đạo tuyến, Bệnh viện Da liễu Trung ương, cho biết so với cách đây 10 năm, ca mắc phong mới phát hiện mỗi năm ở Việt Nam liên tục giảm mạnh. Tuy nhiên, các ca bệnh mới phức tạp hơn, phần lớn thuộc thể nhiều khuẩn, biểu hiện lâm sàng không điển hình.

Bác sĩ Mai cũng cho biết bệnh nhân phong không chỉ phát hiện ở vùng sâu, vùng xa khó khăn, mà ở các vùng thành thị. Nhiều ca bệnh không được chẩn đoán kịp thời dẫn tới số ca tàn tật độ 2 trên bệnh nhân phong mới phát hiện gia tăng. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp phong vào nhóm những bệnh bị lãng quên. Sự lãng quên này bao gồm cả việc chính các bác sĩ ngoài ngành da liễu không được đào tạo, tự quên kiến thức, dấu hiệu triệu chứng của bệnh dẫn đến bỏ sót, chẩn đoán nhầm.

Các chuyên gia y tế hy vọng rằng việc phát hiện và điều trị bệnh phong kịp thời sẽ giúp ngăn chặn sự lây lan của bệnh và giảm thiểu các biến chứng nghiêm trọng. Đồng thời, việc tăng cường giáo dục và nâng cao nhận thức về bệnh phong cũng sẽ giúp giảm thiểu số ca mắc mới và cải thiện chất lượng cuộc sống cho những người bị ảnh hưởng.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đang tích cực làm việc để giảm thiểu số ca mắc bệnh phong và cải thiện chất lượng cuộc sống cho những người bị ảnh hưởng. Bạn có thể tìm hiểu thêm về bệnh phong và các hoạt động của WHO tại trang web của WHO.

Ở Cao Bằng, văn hóa tín ngưỡng của người Dao gắn bó chặt chẽ với những bức tranh thờ linh thiêng, phản ánh thế giới quan và nhân sinh quan đặc trưng của cộng đồng dân tộc này. Cộng đồng người Dao được chia thành hai ngành chính, Dao Đỏ và Dao Tiền, đều xem tranh thờ là một phần quan trọng không thể thiếu trong đời sống tâm linh.

Tranh thờ của người Dao được phân thành hai loại chính: tranh thờ cúng hằng ngày và tranh sử dụng trong nghi lễ. Loại tranh thờ cúng hằng ngày được gọi là Tầu Kháng, thường được treo trên bàn thờ tổ tiên của những gia đình có vai trò trưởng họ. Bức tranh Tầu Kháng gồm 72 hình, mô tả các vị thần và tổ tiên, trong đó có 5 vị thần cao nhất là Nhụn Hùng (Ngọc Hoàng), Sếnh Chiu (Thánh Chủ), Duần Xỉ (Nguyên Thủy Thiên Tôn), Lềnh Pu (Linh Bảo Thiên Tôn) và Tồ Ta (Đạo Đức Thiên Tôn). Người Dao có quy định nghiêm ngặt về việc thờ cúng; những gia đình không phải trưởng họ không được phép treo tranh thờ. Bàn thờ của họ chỉ là một tấm ván kê cao ở góc phải của gian giữa, không treo tranh. Khác biệt, bàn thờ của trưởng họ được làm bằng gỗ, trông như một ngôi nhà nhỏ, có mái và 4 cột kéo dài đến nền nhà.

Bên cạnh tranh thờ cúng hằng ngày, tranh thờ còn đóng vai trò quan trọng trong các nghi lễ của người Dao. Nếu thiếu tranh thờ, các nghi lễ cấp sắc, cúng giải hạn, đám tang không thể được thực hiện. Trong nghi lễ cấp sắc, tranh thờ được treo để chứng tỏ sự hiện diện của các vị thần đến chứng kiến và công nhận nghi lễ. Lễ cấp sắc của người Dao được phân thành các bậc như 3 đèn, 7 đèn, 9 đèn, 12 đèn. Bậc 3 đèn là lễ công nhận trưởng thành cho đàn ông người Dao. Từ bậc 7 đèn trở lên là lễ cấp sắc cho người thụ lễ được công nhận là thầy.

Trong lễ cấp sắc, người Dao sử dụng các bộ tranh Hành Phây, Tồm Toòng, tranh Xiền nghè, Xiền tào. Các bức tranh này được treo theo thứ tự và có ý nghĩa riêng. Tranh thờ được coi là báu vật trong mỗi gia đình người Dao, được cất giữ cẩn thận và chỉ được sử dụng trong những dịp lễ. Với người Dao, bộ tranh thờ như một ‘lá bùa hộ mệnh’ cho gia đình, dòng họ và giúp họ có thể kết nối với thế giới siêu nhiên.

Ứng xử của những người thầy cúng và người sở hữu tranh thờ luôn tuân thủ các nguyên tắc phong tục; họ tỉ mỉ, cẩn trọng, thực hiện các kiêng kị theo truyền thống. Tất cả những điều này cho thấy sự tôn kính đặc biệt của người Dao đối với tranh thờ và điều đó cũng thể hiện tính thiêng của tranh thờ trong sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của người Dao.