Tình trạng quảng cáo và mua bán thuốc lá trái phép trên không gian mạng vẫn đang diễn ra phổ biến, bất chấp quy định pháp luật cấm quảng cáo mặt hàng này. Các hội nhóm kín trên mạng xã hội với lượng lớn thành viên tham gia đã trở thành “cầu nối” cho việc quảng cáo và mua bán thuốc lá trái phép.
Các bài đăng trên những nhóm này thường sử dụng tên giả hoặc tài khoản ảo để đăng bài, kèm theo thông tin liên hệ riêng để tránh sự giám sát của cơ quan chức năng. Việc mua bán thuốc lá diễn ra linh hoạt, từ bán lẻ đến bán nguyên cây, với mức giá dao động từ 300.000 đến 900.000 đồng/cây tùy theo loại sản phẩm. Quảng cáo thuốc lá trên mạng xã hội không chỉ dừng lại ở việc rao bán mà còn có những nội dung nhằm đánh lừa cơ quan chức năng, như sử dụng hình ảnh thuốc lá nhưng không nêu rõ thông tin sản phẩm.
Luật sư Dương Lê Ước An, Công ty Luật Hợp danh Đại An Phát, cho biết rằng pháp luật Việt Nam nghiêm cấm hoàn toàn việc quảng cáo thuốc lá dưới mọi hình thức và trên mọi nền tảng. Luật Quảng cáo 2012 (sửa đổi 2025) và Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá 2012 quy định rõ ràng rằng thuốc lá là mặt hàng cấm quảng cáo, khuyến mại hay tiếp thị, trừ một số hoạt động tài trợ nhân đạo đặc biệt. Các hành vi quảng cáo thuốc lá trên mạng xã hội, như đăng bài, quay clip sử dụng hoặc giới thiệu thuốc lá, đều có thể bị coi là quảng cáo trái phép.
Theo Nghị định 38/2021/NĐ-CP, các hành vi quảng cáo thuốc lá trái phép có thể bị xử phạt từ 50 đến 70 triệu đồng. Tuy nhiên, luật sư An cũng nhấn mạnh rằng việc xử lý vi phạm gặp nhiều khó khăn do vấn đề thẩm quyền pháp lý, truy vết danh tính và tốc độ lan truyền nội dung quá nhanh. Để giải quyết vấn đề này, Việt Nam đã có công cụ pháp lý như Luật An ninh mạng 2018, Nghị định 53/2022/NĐ-CP và Nghị định 181/2013/NĐ-CP để yêu cầu gỡ bỏ nội dung vi phạm và buộc các nền tảng tuân thủ quy định của pháp luật Việt Nam.
Luật sư An đánh giá mức xử phạt hiện nay chưa đủ sức răn đe, đặc biệt với những đối tượng thu lợi lớn từ quảng cáo thuốc lá. Ông đề xuất tăng mức phạt, bổ sung các hình thức xử lý bổ sung như tịch thu lợi nhuận, đình chỉ hoạt động, công khai danh tính vi phạm… và hoàn thiện khung pháp lý quản lý thuốc lá điện tử – vốn đang là kẽ hở trong công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá hiện nay. Đây là những giải pháp cần thiết để nâng cao hiệu quả quản lý và ngăn chặn quảng cáo thuốc lá trái phép trên không gian mạng.
Quảng cáo thuốc lá trên mạng xã hội không chỉ là vi phạm pháp luật mà còn góp phần làm tăng số lượng người hút thuốc, đặc biệt là trong giới trẻ. Đây là điều đáng báo động trong bối cảnh tình trạng hút thuốc lá đang gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cho cộng đồng. Hơn nữa, Luật Quảng cáo và các quy định liên quan cần được thực hiện nghiêm túc để đảm bảo hiệu quả phòng, chống tác hại của thuốc lá.
Mặc dù đã có các quy định pháp luật rõ ràng về cấm quảng cáo thuốc lá, việc thực thi vẫn còn nhiều thách thức. Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và mạng xã hội đã tạo ra những kẽ hở mà các đối tượng vi phạm có thể lợi dụng. Hơn nữa, việc xử phạt và ngăn chặn quảng cáo thuốc lá trái phép trên mạng xã hội đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và sự hỗ trợ từ các nền tảng mạng xã hội.
Tóm lại, tình trạng quảng cáo và mua bán thuốc lá trái phép trên không gian mạng đang là một vấn đề nhức nhối và cần được giải quyết cấp thiết. Với sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, việc hoàn thiện khung pháp lý và nâng cao ý thức cộng đồng sẽ là những bước đi cần thiết để ngăn chặn tình trạng này.
